Jak  zmieniła się sytuacja Żydów pod panowaniem króla Prus ?

W 1744 r. król pruski Fryderyk II wydał edykt, który regulował sytuację Żydów; ich liczba w mieście została ograniczona, ale umożliwiono założenie uznanej przez władze gminy żydowskiej.

Ordynacja miejska z 1808 r. zezwoliła Żydom na nabywanie gruntów w mieście oraz nadawała im prawa i obowiązki mieszczan.

W 1812 r. ogłoszono edykt emancypacyjny, który zrównywał w prawach społeczność żydowską z innymi mieszkańcami państwa pruskiego.

Od XVIII w. Żydzi osiedlali się w okolicach ówczesnego pl. Żydowskiego (obecny pl.Bohaterów Getta) i kwartałów zamkniętych ulicami: Krupniczą, św. Antoniego,Ruską, św. Mikołaja i zaułkami wzdłuż ul. Kazimierza Wielkiego.

Na terenie utworzonej w ten sposób dzielnicy żydowskiej miała także siedzibę większość instytucji związanych z gminą żydowską.

W 1744 r. król pruski Fryderyk II udostępnił kupcom żydowskim cztery zajazdy w okolicach pl. Żydowskiego. Pod koniec XVII w. w tej okolicy funkcjonowało siedem bożnic.

W latach 30. XIX w. w gminie żydowskiej doszło do konfliktu między konserwatystami a liberałami. Dotyczył on obsadzenia urzędu drugiego rabina, na który wybrano Abrahama Geigera – promotora postępu i reform w liturgii żydowskiej. Doprowadziło to w latach 40. do rozłamu i utworzenia dwóch komisji kultowych – liberalnej i konserwatywnej. Na ich czele stały organy kolegialne, które wybierały dwóch naczelnych rabinów – ortodoksyjnego (konserwatywnego) i liberalnego (postępowego). Pierwszym gminnym rabinem liberalnym został Abraham Geiger – wybitny żydowski teolog i orędownik judaizmu reformowanego.

W XIX i XX wieku Żydzi mieli znaczący wpływ na gospodarcze, polityczne, kulturalne oraz religijne życie miasta. Fundacje zamożnych żydowskich mieszkańców umożliwiały tworzenie instytucji społecznych oraz naukowych. 

Wiele słynnych osobistości miało swoje korzenie we wspólnocie żydowskiej Wrocławia, do najbardziej znanych należą: nobliści Fritz Haber (1868-1934) i Max Born (1882-1970), Filozofka i Karmelitanka Edyta Stein (1891-1942), ojciec niemieckiej socjaldemokracji Ferdinand Lassalle (1825-1864) i socjolog Norbert Elias (1897-1990).

Znane postacie związane z Wrocławiem to także:

Gunther Anders - pisarz (1902-1992)

Berthold Auerbach - pisarz (1812-1882)

Leo Baeck (1873-1956) - filozof i teolog, jeden z głównych przedstawicieli liberalnego judaizmu w Niemczech

Jacob Levy (1819-1892) - filozof, talmudysta

Israel Levy (1840-1917) nauczyciel i wychowawca wielu adeptów teologii, kontynuator kierunku "pozytywnego judaizmu"

Manuel Joel (1826-1890) filozof i filolog

Przed I wojną światową zamieszkiwało we Wrocławiu 20 212 osób wyznania mojżeszowego,               co stanowiło 3,95 % mieszkańców Breslau.

W roku 1925 gmina liczyła23 tys. osób. Była to trzecia co do wielkości gmina żydowska w Niemczech."

Jaka była sytuacja Żydów po dojściu Hitlera do władzy?

Już w 1933 r. przystąpiono do ograniczenia praw publicznych ludności żydowskiej.

W 1935 r. weszły w życie ustawy norymberskie, których celem było usankcjonowanie nierówności prawnej opartej na kryteriach „krwi i rasy”. Podjęto także ich eliminację z życia gospodarczego poprzez zarządzenia ministerialne, których realizacją zajęły się władze miejskie.

W wyniku terroru antyżydowskiego część Żydów emigrowała z Niemiec.

Apogeum nastrojów antysemickich miało miejsce w czasie wydarzeń „Nocy Kryształowej”, które we Wrocławiu miały brutalny przebieg.

Podpalono, a następnie wysadzono w powietrze Synagogę Na Wygonie. Pozostałe synagogi zdemolowano, a ich wyposażenie częściowo spalono – budynki jednak przetrwały.

Zdemolowano ok. 500 sklepów należących do Żydów, 10 żydowskich gospód i ok. 35 przedsiębiorstw.

Do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie wysłano 2200 wrocławskich Żydów.

Na początku lat 40. XX w. rozpoczęły się deportacje dolnośląskich Żydów – od końca 1941 r. do połowy 1944 r. wysiedlono ich w 11 transportach – do Kowna, Izbicy, Theresienstadt, Auschwitz oraz do obozów zagłady w Sobiborze i Bełżcu.