Projekt Gimnazjum nr 13 im.Unii Europejskiej
"Śladami wrocławskich Żydów"
Nobliści z Breslau
Max Born (1882-1970) – był matematykiem i fizykiem (odmówił udziału w badaniach nad bronią atomową).
Urodził się i wychował się we Wrocławiu. Tu ukończył gimnazjum im. Króla Wilhelma (przy dzisiejszej ul. Pawłowa, gmach nie istnieje) i studiował na Uniwersytecie.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 1954 r. zdobył za sformułowanie interpretacji kwadratu funkcji falowej w równaniu Schrödingera jako gęstości prawdopodobieństwa znalezienia cząstki.
Wiadomo też, że…: jego imię nosi plac we Wrocławiu, a gwiazdą „Grease” – kasowego filmu amerykańskiego z 1978 r. jest wnuczka Borna, czyli Olivia Newton-John.
Paul Ehrlich (1854-1915)
chemikiem i bakteriolog (wynalazł salwarsan – lek przeciwko kile, a badając krew, wyodrębnił limfocyty).
Ukończył gimnazjum św. Marii Magdaleny (dziś jest tam dom handlowy przy ul. Szewskiej) we Wrocławiu, a także studia medyczne na Uniwersytecie.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 1908 r.otrzymał za badania z zakresu immunologii.
Wiadomo też, że…: urodził się w Strzelinie (Strehelen) i był słabym uczniem. po latach zaś stworzył podstawy chemioterapii, a jego podobiznę uwieczniono na banknocie 200-markowym (l. 90. XX wieku).
Paul Ehrlich urodził się jako drugie dziecko Ismara i Rosy Ehrlich. Ojciec był producentem likierów i agentem loteryjnym, także przewodniczącym gminy żydowskiej w Strzelinie. Sam Ehrlich dokonałkonwersji na protestantyzm.
Fritz Haber (1868-1934)
był chemikiem (opracował metody produkcji
cyklonu B jako środka do dezynfekcji).
We Wrocławiu się urodził i studiował na Uniwersytecie.
Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w 1918 r. dostał za opracowanie metody syntezy amoniaku, umożliwiającej produkcję nawozów sztucznych (co stało się podwaliną nowej gałęzi przemysłu).
Wiadomo też, że…: wynalazł gazy bojowe – fosgen i iperyt i sam nadzorował ich użycie podczas I wojny światowej, co doprowadziło jego żonę do samobójstwa.
Sympatyzował z nazistami.
Cyklon B zabił w komorach gazowych wielu żydowskich krewnych Habera.
Otto Stern
(ur. 17 lutego 1888 w Żorach (wówczas Sohrau),
zm. 17 sierpnia 1969 w Berkeley)
– niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.
Był wnukiem bogatego kupca żydowskiego, właściciela żorskiego młyna, Abrahama Sterna i synem Oskara Sterna i Eugenii (z domu Rosenthal). W roku 1892 Sternowie przeprowadzili się do Wrocławia.
Kontynuował naukę w we Wrocławiu, a następnie podjął studia uniwersyteckie we Fryburgu, Monachium i Wrocławiu. Tytuł doktora chemii fizycznej uzyskał na Uniwersytecie Wrocławskim w roku 1912.
Od 1892 mieszkał z rodziną we Wrocławiu, gdzie ukończył gimnazjum św. Jana - Johannes-Gymnasium (dziś ul. Worcella 3) i podjął studia uniwersyteckie z chemii, a potem doktoryzował się i wykładał na Uniwersytecie.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 1943 r. wręczono mu zawkład w rozwój metody wiązki molekularnej i odkrycie momentu magnetycznego protonu.
Nigdy nie założył rodziny i zmarł w trakcie przedstawienia w teatrze na zawał serca.
